بررسی تنوع ژنتیکی لاین های پگیشرفته برنج

موفقیت برنامه های اصلاحی در برنج برای افزایش عملکرد، بستگی به داشتن اطلاعات کافی درباره صفاتی دارد که مستقیم یا غیرمستقیم بر عملکرد تأثیر می گذارند و میزان کارایی هر یک از این صفات نیز به میزان تنوع ژنتیکی آن ها بستگی دارد. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی صفات مختلف زراعی و بررسی تاثیر آن ها بر میزان عملکرد برنج، 20 لاین امیدبخش به همراه رقم شاهد رایج در منطقه به نام فجر در سال زراعی 1390 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه معاونت تحقیقات برنج کشور (مازندران) مورد مقایسه قرار گرفتند. بر روی هر ژنوتیپ، صفات طول شلتوک، عرض شلتوک، طول دانه، عرض دانه، ارتفاع بوته، بیشترین طول خوشه، تعداد پنجه، متوسط طول خوشه، شکل دانه، تعداد دانه های پر و پوک و درصد آن ها، وزن هزار دانه و عملکرد دانه ارزیابی شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ ها از نظر صفات مورد بررسی به غیر از صفت عرض دانه اختلافات معنی داری وجود دارد که نشان دهنده حضور تنوع ژنتیکی در لاین های مورد بررسی می باشد. مقایسه میانگین ها نشان داد که لاین های na9، na17 و na5 بیشترین عملکردها را تولید نمودند. لاین na5 علاوه بر عملکرد بالاتر، از نظر صفات وزن هزار دانه و طول شلتوک نیز لاین مطلوبی می باشد. لاین na13 از نظر صفات تعداد دانه پوک و درصد دانه های پر و پوک، و لاین na6 از نظر صفات طول دانه، عرض دانه و وزن هزار دانه و لاین na12 از نظر طول دانه و شکل دانه که صفات مهمی در عملکرد دانه هستند، لاین های مناسبی برای مطالعات بعدی می باشند. در مقایسه لاین ها با شاهد فجر برتری بیشتر لاین ها با شاهد مشاهده شد. همبستگی عملکرد با صفات عرض شلتوک، طول دانه، وزن هزار دانه و ارتفاع معنی دار شد که بیشترین همبستگی مثبت، مربوط به وزن هزار دانه (435/0) بود. بر اساس نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام، 2 صفت ارتفاع بوته و وزن هزار دانه وارد مدل تجزیه علیت شدند که وزن هزار دانه به دلیل اثر کلی و نیز اثر مستقیم بالاتر شاخص مناسب تری برای انتخاب بوته های پرمحصول می باشد. تجزیه خوشه ای با استفاده از روش ward، لاین ها را به 4 خوشه گروه بندی کرد.? با توجه به موارد ذکر شده و براساس گفته های محققین موسسه تحقیقات برنج آمل، لاین های مورد استفاده در این تحقیق، بهترین لاین های اصلاح شده تاکنون در موسسه تحقیقات برنج می باشند.